Hordhac
Madaxweynaha Turkiga Recep Tayyip Erdogan ayaa si dadweynaha uga diiday qorshaha Maraykanka ee uu soo jeediyay Madaxweynihii hore Donald Trump oo ku saabsanaa Gaza, isagoo ku dhawaaqay in qorshuhu “aan la macno in la ka hadlo.” Erdogan waxa uu sheegay arrimahan warbaahin uu la qaaday, halkaasoo uu ka cafiyay siyaasadaha Maraykanka ee ku saabsan khilaafka Israa’iil iyo Falastiin, isagoo mar kale ku dhaqaaqaya taageerada Turkiga u ah danta Falastiiniyiinta. Diiddan ayaa muujinaysa kala qaybsanaanta siyaasadeed ee ka dhexeysa Turkiga iyo Maraykanka, gaar ahaan arrimaha Bariga Dhexe iyo xaaladda adag ee Gaza.
Asalka
Maraykanka, xilligii maamulka Trump, waxa ay soo bandhigeen qorshaha nabadgelyada Bariga Dhexe bishii Janaayo 2020, oo loo yaqaanay “Qorshaha Qarniga.” Qorshuhu waxa uu soo jeedinayay xalka laba-dawladood, laakiin waxa uu si weyn u eedaynayay sababtoo ah uu u dhaqaaqayaa danaha Israa’iil, gaar ahaan arrimaha Qudus, deegaannada Israa’iil la dejiyay, iyo mustaqbalka Gaza. Maamulkii Falastiin waxa uu si adag u diiday qorshaha, waxaana arrintaasi ka soo qayb galay dalal badan oo ay ka mid yihiin Turkiga.
Gaza, oo ah dhul Falastiini ah oo ay maamusho ururka Hamas, waxa ay mar walba noqotay meel muhiim u ah khilaafka Israa’iil iyo Falastiin. Gobolka ayaa wajahay dhibaatooyo dhaqaale, xannibaadyo, iyo dagaallo isdaba-joog ah, taas oo ka dhigaysa arrin halis ah marka la hadlo nabadgelyo.
Sheekada Erdogan
Warbaahin uu la qaaday, Madaxweyne Erdogan ayaa diiday qorshaha Trump ee ku saabsan Gaza, isagoo leh “ma la macno in la ka hadlo.” Waxa uu eedaynayay qorshaha Maraykanka oo uu sheegay in aanay ka hadli doonin xuquuqda aasaasiga ah ee Falastiiniyiinta, isagoo ku dhaqaaqaya in qorshuhu yahay mid aan habboon in uu keeno nabadgelyo. Erdogan waxa uu mar kale ku dhaqaaqay taageerada Turkiga u ah qaranimada Falastiin iyo diiddadiisa qorshaha kasta oo ka xishooda xoriyadda Falastiiniyiinta.
Hadalka Erdogan waxa uu ku xiran yahay go’aanka siyaasadeed ee Turkiga ee ku saabsan khilaafka Israa’iil iyo Falastiin. Turkiga waxa ay mar walba taageertay xuquuqda Falastiiniyiinta, waxaana ay marar badan la dagaalamay Israa’iil iyo saaxiibadeeda, oo ay ka mid yihiin Maraykanka.
Qodobbada Muhiimka ah ee Eedaynta Erdogan
- Falastiiniyiinta Aan Laga Qaybgelin: Erdogan waxa uu sheegay in qorshaha Maraykanka aanay ka qayb qaadan wakiilo Falastiin, taas oo ka dhigaysa mid uu ku xadgudbay oo aan habboon.
- Danaha Israa’iil: Waxa uu eedaynayay in qorshuhu uu u dhaqaaqayaa danaha Israa’iil iyadoo loo dayrinayo xuquuqda Falastiiniyiinta, gaar ahaan arrimaha dhulka iyo Qudus.
- Xaaladda Bini’aadanimada: Erdogan waxa uu ku dhaqaaqay xaaladda bini’aadanimada ee Gaza, isagoo eedaynayay Maraykanka oo aanay ka hadli doonin xannibaadyada iyo dhibaatooyinka dhaqaalaha ee ku dhaca Gaza.
- Doorka Turkiga: Erdogan waxa uu mar kale ku dhaqaaqay in Turkigu ay ka qayb qaadato doorka dhexdhexaadinta khilaafka, isagoo ugu baaqayaa caalamka in ay ka shaqeeyaan si loo helo caddaalad iyo sinnaan Falastiiniyiinta.
Jawaabaha Caalamiga iyo Gobolka
Diidda Erdogan waxa ay muujinaysaa kala qaybsanaanta gobolka ee ku saabsan qorshaha Maraykanka. Halka qaar ka mid ah dalalka Khaliijka ay muujiyeen diyaar garow nolaaleh in ay la shaqeeyaan qorshaha, dalal kale oo ay ka mid yihiin Turkiga iyo Iran ayaa si adag u diiday. Maamulkii Falastiin iyo Hamas ayaa sidoo kale si joogto ah u diiday qorshaha, iyagoo arkaaya in uu xadgudbo xuquuqdooda.
Maraykanka iyo Turkiga waxa ay marar badan isku khilaafeen arrimo siyaasadeed, sida Siiriya, NATO, iyo khilaafka Israa’iil iyo Falastiin. Eedaynta Erdogan waxa ay mar kale muujinaysaa kala qaybsanaanta siyaasadeed ee ka dhexeysa labada dal.
Gabagabo
Diidmada Madaxweyne Erdogan waxa ay muujinaysaa kala qaybsanaanta siyaasadeed ee ku saabsan khilaafka Israa’iil iyo Falastiin. Hadalkiisa waxa uu mar kale xoojiyay go’aanka Turkiga ee taageerada xuquuqda Falastiiniyiinta iyo eedaynta siyaasadaha Maraykanka ee gobolka. Diiddada ayaa sidoo kale muujinaysaa caqabadaha lagu wajahayo in la helo nabadgelyo joogto ah oo ku saabsan Gaza, halkaasoo arrimaha bini’aadanimada, siyaasadda, iyo dhulka ay weli ku jiraan khilaaf.
Warka Ayrotv
