Ayrotv.com- Marka dad aan lahayn aqoon ku filan ama waayo-aragnimo loo dhiibo xil aysan u qalmin, gaar ahaan marka ay sabab u tahay eex ama xiriir ay la leeyihiin dadka awoodda haya, waxaa badanaa ka dhasha natiijooyin liita oo saameyn taban ku yeesha hay’adda ama masuuliyadda uu hayo. Dhaqankan, oo loo yaqaan qaraabakiil ama eex, waa marka shaqsi loo magacaabo xil ay qoys la wadaagaan ama ay isku dhow yihiin dadka awoodda leh, halkii loo eegi lahaa xirfadahooda, aqoontooda, ama waayo-aragnimadooda.
Cawaaqibka ka dhalan kara marka qof aan u qalmin xil loo dhiibo:
1. Waxqabad liita: Shaqsiga ma laha xirfadaha iyo aqoonta loo baahan yahay, taasoo keenaysa khaladaad iyo go’aanno qaldan oo waxyeello u leh hay’adda ama hawsha loo igmaday.
2. Horumar la’aan: Hay’adda ama waaxda ay hor istaagi doonto horumarinta, sababtoo ah hoggaamiyaha aan aqoonta iyo khibradda lahayn kuma hagayo si wax-ku-ool ah.
3. Musuqmaasuq: Qofka aan aqoon lahayn wuxuu ku tiirsanaan karaa hab-dhaqanno khaldan ama musuqmaasuq si uu u sii hayo booskiisa, maadaama aanu u qalmin inuu si fiican u shaqeeyo.
4. Niyad-jab shaqaalaha: Shaqaalaha kale ee kartida leh waxay niyad-jabi karaan marka ay arkaan fursadaha lagu bixiyey hab aan ku salaysnayn xirfad iyo aqoon.
5. Kalsooni-darro: Dadweynaha iyo shaqaaluhu waxay lumiyaan kalsoonida hay’adda ama hoggaanka, taas oo keenta in nidaamku noqdo mid aan shaqaynin.
Erayada gaar ah ee loo isticmaalo dhaqankan:
Qaraabakiil (Nepotism): Marka qof xil loogu dhiibo kaliya xiriirka qoyska ama qaraabanimo.
Eex saaxiibtinimo (Cronyism): Marka saaxiibbada ama xiriirada shakhsiyeed la isku taageero, iyadoo aan loo eegayn xirfad iyo karti.
Eexdan waxay dhaawici kartaa kalsoonida dadweynaha iyo hufnaanta shaqada, waxayna caqabad ku noqotaa caddaaladda, horumarka, iyo hab-socodka saxda ah ee hay’adaha iyo maamulka.
Reff: Golaha Kacdoon Midnimo
